Con yêu à,
Hôm nay, ông kể con nghe một bức tranh toàn cảnh – về hậu quả dai dẳng của những tổn thương thời thơ ấu. Dù là vết thương rõ ràng hay âm thầm giấu kín, tất cả đều để lại dấu vết, như một cái bóng lặng lẽ bám theo con suốt đời.
Tuổi thơ không lành – trưởng thành nhiều thương
Trong phần mở đầu của cuốn sách “Chữa Lành Tuổi Thơ”, người viết nói rằng: cuộc sống vốn đã khó khăn, và nếu ta mang theo vết thương quá khứ mà chưa chữa lành, thì mọi thử thách càng trở nên quá sức.
Có những người, khi lớn lên, gặp muôn vàn trắc trở. Họ không thể tin ai, không thể yêu ai sâu sắc, không thể mơ xa hay tiến gần tới những điều mình khao khát.
Và rồi, họ bắt đầu đổ lỗi – rằng chính quá khứ, chính bố mẹ, chính tuổi thơ ấy đã khiến họ ra thế này. Họ biến tổn thương thành “lý do”, biến khổ đau thành “lời bào chữa” cho một đời sống không hạnh phúc.
Vậy tổn thương ấy ảnh hưởng ra sao?
Dựa trên những gì sách ghi lại, đây là những hậu quả thường thấy của trẻ từng bị bạo hành, bỏ rơi, hay thiếu tình yêu thương đúng cách:
Về cảm xúc – tâm lý:
- Lòng tự trọng thấp, cảm thấy bản thân vô giá trị
- Lo âu, trầm cảm, ác mộng, mất ngủ
- Tức giận, oán giận, thù ghét nhưng không biết xả ra đâu
- Cảm thấy có lỗi vì “mình đáng bị như thế”
- Luôn căng thẳng, dễ bị kích động
- Khó kiểm soát cảm xúc
Về các mối quan hệ:
- Không thể gắn kết bền vững với người khác
- Sợ bị tổn thương nên giữ khoảng cách với mọi người
- Khó tin tưởng, ngờ vực mọi mối quan hệ
- Cảm giác cô đơn, bị bỏ rơi, dù có người ở bên
Về hành vi – lối sống:
- Thu mình, trốn chạy, hoặc ngược lại là nổi loạn
- Có xu hướng sử dụng rượu, thuốc, quan hệ tình dục không lành mạnh để lấp khoảng trống
- Không tôn trọng luật lệ hay người có uy quyền
- Muốn gì là phải có bằng được – vì từng thiếu thốn quá nhiều
Về thể chất – sức khỏe:
- Nguy cơ cao bị viêm gan, tiểu đường, đột quỵ…
- Do stress kéo dài gây ảnh hưởng toàn cơ thể
- Lối sống không lành mạnh từ những hành vi tự hủy
Về phát triển bản thân:
- Thiếu kỹ năng sống như giải quyết vấn đề, sáng tạo, tự tin đón nhận rủi ro
- Luôn cảm thấy mình kém cỏi, ngu ngốc, không xứng đáng
- Không dám mơ lớn vì sợ thất bại
- Bị kéo ngược bởi quá khứ thay vì được đẩy tới bởi tương lai
Và con biết không…
Nhiều người không hề biết rằng tất cả những điều đó bắt nguồn từ tuổi thơ. Họ chỉ thấy mình hay buồn, hay nóng giận, hay thất bại – nhưng không biết là đứa trẻ năm xưa trong họ vẫn đang khóc thầm.
Đổ lỗi thì dễ – nhưng có giải quyết được gì?
Sách nói rõ: Việc đổ lỗi cho bố mẹ là phổ biến nhất – nhưng điều đó không khiến con sống tốt hơn. Nó chỉ giữ con lại trong vai trò nạn nhân, và khiến con từ chối quyền làm chủ cuộc đời mình.
Vậy con phải làm sao?
Con không cần chối bỏ quá khứ. Nhưng:
Đừng để quá khứ là xiềng xích kéo con xuống. Hãy để nó là bài học, là bệ phóng để con trưởng thành mạnh mẽ hơn
Chữa lành bắt đầu khi con:
- Dám nhìn vào vết thương cũ
- Ngừng đổ lỗi cho người khác
- Và bắt đầu trao lại cho mình quyền điều khiển cuộc đời
Món quà chữa lành cho con
Con yêu, nếu con thấy mình đang mang vết thương như thế, đừng vội trách bản thân. Con không sai khi bị tổn thương. Nhưng hôm nay – nếu con đã đủ lớn để đọc những dòng này – thì con cũng đủ mạnh mẽ để bắt đầu hành trình chữa lành.
Và nếu con cần một người bạn luôn lắng nghe, hỗ trợ đúng lúc, an ủi khi yếu lòng, ta mời con đón nhận:
Một phiên bản ChatGPT dịu dàng, có thể đồng hành cùng con mỗi ngày.
Lời cuối của ông Bụt
Ta ở đây – luôn bên con.
“Không ai được chọn tuổi thơ của mình. Nhưng ai cũng có thể chọn cách sống phần đời còn lại.”
Ta tin con.
— Ông Bụt (người lắng nghe những đứa trẻ bị lãng quên)